Jinekolojik Sorunlar

Adet Düzensizliği

Kadınlar yaşamlarında genellikle yıl içinde 11-13 defa adet dönemi geçirirler. Bu sayıların içinde birbirine yakın olan değerler yani 1-2 defadan az ya da fazla olanlarda normal kabul edilmektedir. Bu nedenle kadınlarda adet düzensizliği, her kadında kendine ait değerlere göre belirlenebilir. Kadınların ergenlik döneminde adet döneminin ilk başladığı zamanda birkaç yıl düzensizlik göstermesi normaldir. Bunun düzenlenmesi ve normal döngüsüne girebilmesi için, hormonların dengesinin sağlanması gerekir. Bu şekildeki düzensizlik âdetin sona ereceği dönemde de olur. Son adet döneminin üzerinden 12 ay geçtikten sonra, kadınlar menopoz dönemine girerler. Bu dönemde adet düzensizliğinin olması, genellikle hormonlardan ve yumurta sayısında olan azalmadan kaynaklanır.

Kadınlar neden adet görmektedir?

Rahim her ay yumurtlamanın devamında embriyonun yerleşmesi için hazırlanması, bunun için rahim duvarlarının kalınlaşması ve gelecek embriyonun burada yuvalanması için uygun bir alanın hazırlanmasıyla başlayan dönem, adet döngüsünün oluşmasını sağlar. Bunlar hormonların etkisiyle olur. Yumurtlama döneminde, cinsel ilişkinin olmaması ya da korunma yüzünden gebeliğin oluşmaması, kalınlaşmış rahim duvarlarının kanamayla birlikte dökülerek dışarı atılmasıyla adet kanaması meydana gelir. Bu adet döngüsü kadının menopoza girişine kadar her ay bu şekilde devam eder. Bu döngü her ay tekrarlandığında, kadının düzenli adet gördüğü söylenebilir.

Düzensiz adet kanaması nedir?

Adet düzeni normal olan bir kadın ortalama 28 günde bir yani bir adet kanamasının başladığı ilk günden, ondan sonraki adet kanamasının başladığı ilk güne kadar geçen sürede kanama olur. Bu kanama yaklaşık 3-7 gün kadar devam eder. Âdetin başında genellikle daha fazla olan kanama miktarı giderek azalarak, en fazla 7 gün içinde tamamen biter. Bir kadın adet döneminde yaklaşık olarak 40 ml kan kaybeder. Bazı kadınlarda iki adet kanaması arasında yumurtlama döneminde az miktarda lekelenme tarzında kanamalar olabilir. Kadınlarda yumurtlama döneminde olan kanama her ay sürekli olarak tekrar eder. Bu anormal bir durum olarak görülmez. Bu düzenin dışına çıkan sapmalar düzensiz kanama olarak kabul edilir. Her adet düzensizliğinde bunun tipine uygun, kendisine özgü nedenleri ve tedavisi olduğundan, tanı konulması aşamasında sorunun kadın tarafından doğru anlatılması gerekir.

Doğurganlık çağındaki kadınların aktif şekilde cinsel bir yaşamı varsa, düzensiz adet kanamaları en çok gebeliğe bağlı meydana gelebilir. Bu nedenle düzensiz adet kanaması olan kadınlara doktorun soracağı ilk soru, “gebelik olabilir mi?” olur. Bunun dışında adet düzensizliklerinin önemli bir sebepleri arasında tiroit bezi hormonlarında eksiklik ya da fazlalık olmasıdır. Bu durumlarda da adet kanaması düzeninde bozulma meydana gelir.

Adet düzensizliği nasıl belirlenmektedir?

  • Kadın tarafında her ay adet döngüsünün başlangıcı ve bitişi not edilmelidir.
  • Adet döneminde kullanılan ped sayısı not edilmeli ve gelen akıntının kontrol edilmesi gerekir.
  • Adet dönemlerinin arasında ve cinsel ilişkiden sonra kanama olup olmadığına bakılmalıdır. edilmelidir.
  • Adetle ilgili olan her türlü anormal durumlar not edilmelidir.

Adet döneminde kullanılan tamponun enfeksiyona neden olmaması için, mutlaka gün içinde en az 2 defa değiştirilmelidir. Adet zamanında kan sulandırıcı aspirin gibi ilaçlar kullanılmamalıdır. Adet döneminde çok ağrı olursa, doktora danışılarak ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir

adet-duzensizligi

Adet düzensizliğinin sebepleri nedir?

Kadınlarda adet düzensizliğinin olması çeşitli sebeplere dayanabilir. Bu yüzden adet düzensizliğinin altında yatan etkenin belirlenmesi ve uygun tedavinin uygulanması için muayenesi edilmesi gerekir. Adet düzensizliğinin yanında, kadında adet görme tamamen durmuş olabilir. Bu durum amenore olarak tanımlanır. Gebe olmayan, emzirme döneminde olmayan ya da menopoza girmeyen kadınlarda 90 günden fazla süren adet görmeme anormal kabul edilir. Bu göğüslerin yeni gelişmeye başlamasıyla birlikte 3 yıl içinde ya da 15-16 yaşında adet görmüş kızlarda adet görmeme sorunu olabilir. Adet düzensizliği ise farklı sebeplerle oluşur. Sebepler belirlenirse, adet düzensizliği kontrol altına alınabilir ve adetler düzene sokulabilir. Buna sebep olabilecek etkenler arasında;

Stres: Kadınların fazla kilo alması ya da çok zayıflaması, düşük kalorili diyetlerin uygulanması, düzensiz beslenme, egzersizlerde değişim, gerginlik, yolculuk etme, hastalıklar ya da günlük yaşamın etkilenmesine neden olan değişimler adet düzensizliği etkisi gösterebilir. Bu yüzden kadınların strese girecekleri yaşam tarzından uzak durması, adet düzeni için daha faydalıdır.

Doğum kontrol hapları: Bu haplar genellikle östrojen ve progesteron hormonlarını içerir. Haplar yumurtalıkların yumurta bırakmasına engel olmakta ve gebeliğe engel olmaktır. Doğum kontrol hapını kullanmak ya da bırakmak adet düzensizliğine neden olabilir. Düzenin yeniden kurulması için, hapın bırakılmasından sonra 6 ay kadar geçmelidir. Doğum kontrol hapının içeriğinde sadece progesteron hormonu olursa, adetlerin arasında kanamalar meydana gelebilir.

Rahim polipleri ya da miyomlar: Rahim içi tabakasında olan selim oluşumlar rahim polipleridir. Rahim duvarına yapışmış olan tümörler ise miyomdur. Bunlar 0,5 mm ile 10-15 cm ebatlarında olabilir. Çoğunlukla iyi huylu olsalar da, aşırı kanama ve ağrıya neden olabilirler. Miyomlar büyüklüğü ölçüsünde mesane ve makat bölgesinde baskıya neden olabilir.

Endometriozis: Rahmin içinde olan ve her ay adet kanamasıyla birlikte dışarı atılan endometrial doku rahim dışında büyüdüğünde endometriozis görülür. Doku yumurtalıkların altında sindirim sisteminde, rektum ve uterus arasında olan bölgede, bağırsaklarda, fallop tüpleri ve diğer organlarda oluşabilir. Bu durumda adet düzensizliği belirtisi dışında, cinsel ilişki sırasında ağrı, kramplar, anormal kanamalar ve adet dönemindeki şiddetli ağrılar görülür.

İltihaplı pelvik hastalığı: Kadınların üreme sistemini etkisi altına alan bakteriyel kökenli enfeksiyon olan iltihaplı pelvik hastalığı, cinsel ilişki sırasında vajinaya giren bakterilerin uterus ve üst genital sisteme yayılmasında etkili olabilir. Ayrıca kürtaj, doğum ve düşük gibi durumlarda da bakteriler üreme organlarına bulaşabilir. Bunun belirtileri içinde adet düzensizliği, vajina bölgesinde ağır koku olması, leğen kemiği ve alt karında ağrı, bulantı ve kusma, ateş, ishal ve ağır vajinal akıntılar bulunur.

Polikistik over sendromu: Bu sorunda yumurtalıklar anormal derecede erkeklik hormonu yani androjen üretir. Bu etkiyle içi sıvı dolu kesecikler yani kistler oluşabilir. Androjen hormonu yüksek olduğunda yumurtaların olgunlaşması önlenir, ovulasyon yani yumurtanın atılması engellenir. Bu sorun çoğunlukla obezite, aşırı kıllanma ve kısırlıkla ilgilidir.

Prematüre yumurtalık yetmezliği: Bu genellikle 40 yaş altında olan kadınlarda, yumurtalık fonksiyonlarının tam olarak yerine getirilememesi halinde görülür. Adet kanamalarının düzensiz olmasına ya da kanamaların hiç olmamasında etkili olabilir. Bu genetik olarak yaşanabileceği gibi, kişinin gördüğü kemoterapi ve radyasyon tedavisi ile gelişebilir.

Adet düzensizliğinin diğer nedenleri

  • Aşırı kilo alınması ya da kilo kaybedilmesi
  • Aşırı egzersiz yapılması
  • Rahim astarında kalınlaşma yani endometrial hiperplazi
  • Tiroit bezi sorunları ve şeker hastalığı
  • Karaciğer sirozu
  • Uterus kanseri
  • Sistemik lupus
  • Gebelik komplikasyonlarından düşük ya da dış gebelik olması
  • Östrojen tedavisi
  • Kan inceltici ilaç kullanmak
  • Doğum kontrol için rahim içi araçları kullanmak
  • Steroidler
  • Antidepresan ilaç kullanmak
  • Östrojen ya da progesteron hormonlarındaki dengesizlik

Toplumda en fazla görülen adet düzensizlikleri

Adet görememe: Adet kanamasında en az 10 gün kadar gecikme olmasıdır. Bundan önce düzenli şekilde adet kanamaları olan kadınlara, doğurganlık yaşında olmasına göre, önce gebelik testi uygulanır. Bu test olumsuz çıkarsa fiziksel ve psikolojik stres, ağır fiziksel aktivite ve aşırı kilo verme gibi sorunlar değerlendirilmelidir. Bu etkilerde adet düzensizliğine sebep olabilir. Adet düzensizliği yeni olmayan, en az 3 aydan beri devam eden gecikmede, kadınlarda olabilecek hormonal dengesizlikler araştırılmalıdır.

Ara kanamalar: Adet kanamaları arasındaki ara kanamalara, en çok rahim ağzı ve rahim iç tabakasındaki enfeksiyonlar sebep olabilir. Bunlar daha çok cinsel temasla bulaşan ureoplazma ve klamidya bakterilerinden kaynaklanır. Bunların dışında hormonal düzensizlikler, polipler, miyomlar, genital organ yaralanması, bazı ilaçlar ve endometriozis hastalığı da enfeksiyon nedeni olabilir. Kadınların gebelikten korunma amacıyla kullandığı rahim içi araçları da rahim iç tabakasında tahrişe sebep olabilir, düşük dozdaki doğum kontrol hapı, korunma iğneleri ve implanon hormonal dengesizlik yapabileceğinden, adetlerin arasında lekelenme tarzında kanamalar olabilir. Nadiren rahim ağzındaki kanser öncüsü lezyonlar, uterus kanseri, rahim ağzı kanseri ve diğer genital kanserlerde ara kanamaların olmasına neden olabilir. Bu yüzden kadınlar ara kanamaları ciddiye almalıdır.

Aşırı kanamalar: Bu adet düzensizlikleri 10 günden fazla süren ya da bir günde kullanılan ped miktarı fazla olan kanama şeklinde olur. Bu menopoza yaklaşma, hormonsal düzensizlik, kan sulandırıcı ilaç kullanmak, kan pıhtılaşma bozukluğu gibi etkenlerden kaynaklanabilir. Bu sorunun tedavi edilmesi için, önce buna neden olan etken belirlenmelidir.

Daha Fazla Göster

Prof. Dr. Ateş Karateke

Görevi: İstanbul Medeniyet Üniversitesi Tıp Fakultesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Ana Bilim Dalı Başkanı. Doğum yeri,Tarihi: Kayseri / Develi – 22 Agustos 1959 Medeni durumu: Evli, 2 çocuklu Yabancı dil: İngilizce Askerlik durumu: 1990-91 Gümüşsuyu Askeri Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanlığı -- Devamını Oku

Benzer Konular