Menopoz Nedir?
Halk arasında kadınların adet döneminde görmüş oldukları kanamaların sona ermesi şeklinde tanımlanan menopoz, esasen östrojen hormonunun salgılanması ile gerçekleşen tıbbi bir durumdur.
Östrojen hormonu, dişilik hormonu olarak da adlandırılır. Bu hormon yumurtalıklarda üretilir. Daha sonra vücudun diğer organlarını da etkileyerek bazı değişikliklere neden olur.
Östrojen hormonunun zaman içerisinde eskisinden daha az salgılanmaya başlaması ile birlikte adetlerde ( mensturasyon döngüsü ) düzensizlik başlar. Zamanla menstural periyot ( adet görme dönemi ) sona erer. Böylece artık menopoz dönemi başlamış olur.
Menopoz döneminde değişiklikler
Menopoz dönemi ile birlikte kısa sürede kadın vücudunda bir takım değişiklikler başlar. Bu değişikliklerin bazıları kısa vadede etki gösterir. Örneğin;
- Ateş basması
- Terleme
- Uykusuzluk gibi..
Bazı değişikliklerin etkisi ise daha uzun vadede görülür. Örneğin;
- Kemik erimesi
- Koroner kalp hastalıkları
- Vajen mukozasında incelme
- Cinsel istekte azalma gibi..
Menopoz döneminde olan kadınlara, yaşlanma nedeni ile azalan kadınlık hormonlarını artırmak için hormon replasman tedavisi uygulanmaktadır. Fakat bu yöntem eskiden sıklıkla kullanılırken günümüzde artık menopozdaki bir kadın için standart yöntem olmaktan çıkmıştır. Zira bundan 2 -3 sene öncesine kadar hormon replasman tedavisinin
- Ateş basması, terleme, uyku bozuklukları gibi semptomları
- Osteoporozu
- Koroner kalp hastalıklarını
önlediği düşünülürken günümüzde kalp sağlığı açısından bu tedavinin faydalı olmadığı hatta şüpheli zararlı olabileceği görülmüştür. Genel olarak riskleri ve faydaları değerlendirilerek ve kişisel sağlık profillerine bakılarak uygulama yapılmalıdır.
Menopozla ilgili en doğru bakış açısı menopozun kadın yaşamında kaçınılmaz bir dönem olduğunu bilmek ve bu gerçekten hareketle menopoza yıllar öncesinden hazırlanmaktır. Bunun için bazı önlemleri kalmak ve bazı duyarlılıkları geliştirmek yeterli olacaktır.
Menopoz dönemini rahat geçirmek için yapılacakları aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür:
- Beslenmeye dikkat edilmelidir.
- Kolesterol yükselmesini önlemek adına kırmızı et yerine beyaz et tüketilmelidir.
- Kemik erimesine karşı süt ve süt ürünleri tüketilmelidir.
- Kan şekerini yükseltmeyen kompleks karbonhidratlar tercih edilmelidir.
- Yiyeceklerdeki tuz miktarı azaltılmalıdır. Tuz ile birlikte alınan sodyum kalp damar hastalıklarına ve idrarla kalsiyum kayıplarına yol açarak osteoporoza neden olur.
- Çay, kahve, kola, çikolata, kakao gibi kafein içeren yiyecek ve içecekleri tüketmekten kaçınılmalıdır. Böylece menopoz döneminde görülen uykusuzluk, sıcak basması ve osteoporoz gibi durumların görülme olasılığı en aza indirilir.
- Gazlı içeceklerden uzak durulmalıdır.
- Rahatlatıcı bitki çayları içilmelidir.
- Sigara bırakılmalıdır. Sigarayı bırakarak kalp damar hastalığı, kanser, inme ve birçok hastalık riskinin büyük ölçüde azalacağı unutulmamalıdır. Ayrıca günde 10 veya daha fazla sigara içen kadınlarda menopoz yaşı ortalama 1,5 yıl erkene çekilmektedir.
- Yıllık mamografi, meme ultrasonu, jinekolojik muayene ve PAP Smear testi, tam kan sayımı, lipid profili ( total kolesterol, HDL ve LDL kolesterol, trigliseridler ), karaciğer fonksiyon testleri ( ALT, AST ), TSH ve kemik yoğunluk ölçümü gibi tetkikler ihmal edilmemelidir.
- Kilo alımından kaçınılmalıdır. Çünkü menopozla birlikte günlük kalori ihtiyacımızda 200 – 400 kalori azalma görülür. Bu da eskisine göre daha az yemek yenmesi gerektiğini gösterir.
- Düzenli olarak egzersiz yapılmalıdır.
